Vrijheidsberovende straffen mogen slechts het laatste redmiddel zijn, maar toch zitten de gevangenissen voller dan ooit.

De capaciteit van de Belgische gevangenissen ligt vast op 10.743, terwijl er momenteel 12.316 mensen verblijven. Hoe lost men dit praktisch op? Matrassen op de grond, 3 tot 4 mensen in cellen voorzien voor 2. De effectieve uitvoering van korte gevangenisstraffen (6 maanden tot 3 jaar) zoals recent ingevoerd kan in die optiek enkel omschreven worden als totale waanzin, volstrekt onverantwoord en enkel ingegeven vanuit de hoop op politiek gewin. Wie deze straffen effectief wil uitvoeren heeft extra capaciteit nodig, die er nu en ook in het volgende decennia simpelweg niet is.

De noodzaak van alternatieve bestraffingsmogelijkheden – in het bijzonder voor de ‘kleinere misdrijven’ – is groter dan ooit. Hierbij kan gedacht worden aan het elektronisch toezicht maar in het bijzonder ook aan de werkstraf, waarbij veroordeelden gratis arbeid verrichten ten dienste van de maatschappij. Dit alternatieve bestraffingsarsenaal kan verder uitgebreid worden, waardoor veroordeelden nog steeds de gevolgen en verantwoordelijkheid dragen voor hun daden, zonder geconfronteerd te worden met mensonwaardige detentieomstandigheden.

Inzetten op tewerkstelling en een stabiele leefomgeving zal de kans op nieuwe misdrijven aanzienlijk doen verminderen, daar waar een korte gevangenisstraf zonder re-integratie enkel nefaste gevolgen kent.