FBI als leverancier van cryptofoons, een brug te ver?
0 CommentsFBI als leverancier van cryptofoons, een brug te ver?
De FBI deelde enige tijd geleden mee dat zij erin geslaagd waren duizenden criminelen wereldwijd voor de gek te houden.
Hoe vraagt u zich af? Het verhaal zou alvast niet misstaan in een Hollywoodfilm of misdaadserie.
Na de val van het beruchte SKY-netwerk eerder dit jaar, wist men dat het criminele milieu snel op zoek zou gaan naar nieuwe horizonten om anoniem en veilig met elkaar te communiceren.
Tot groot geluk van menig crimineel stond de FBI reeds klaar met een waardig alternatief: ANØM.
Het verhaal begint reeds in 2019, wanneer het SKY-netwerk door de politiediensten wordt gekraakt.
De FBI wist dat het SKY-imperium traag maar zeker zou beginnen vallen en de gebruikers spoedig nood zouden hebben aan een nieuwe veilige haven.
Zo gezegd, zo gedaan.
In samenwerking met EUROPOL en de Australische Federale Politie bracht de FBI een cryptofoon op de markt.
Wat is een cryptofoon?
Een cryptofoon is een speciaal GSM-toestel, waarbij alle functies die zouden kunnen leiden tot identificatie van de gebruiker en/of ontvanger werden verwijderd (denk maar aan de camera, gps, microfoon en bluetooth).
Op een cryptofoon staat doorgaans slechts 1 enkele app, die toelaat op versleutelde wijze te communiceren met andere gebruikers van hetzelfde netwerk (bv. SKY).
De berichten die via een dergelijk netwerk worden verstuurd zijn zeer goed afgeschermd tegen pottenkijkers, reden waarom er zo vaak beroep op wordt gedaan binnen het criminele milieu.
Het gebruik van deze technologie kent vele mogelijkheden: van het opzetten van een drugshandel tot het opdracht geven tot moord.
Het toestel werd aangeprezen als ‘100% onkraakbaar’ en vooral béter en betrouwbaarder dan de SKY-ECC toestellen.
Hoewel het toestel reeds in 2019 op de markt werd gebracht werd het pas in 2020 een booming business.
Wereldwijd werden meer dan 12.000 toestellen in gebruik genomen door meer dan 300 criminele organisaties, verspreid over meer dan 100 landen.
Na deze opstart sprongen nog heel wat andere landen op de kar, waaronder Oostenrijk, Canada, Nederland en het Verenigd Koninkrijk.
Hoewel de gebruikers van ANØM in de veronderstelling verkeerde dat zij uiterst veilig communiceerden, was in werkelijkheid niets minder waar.
De politie keek live mee vanop de eerste rij, waardoor zij kennis kregen van alle berichten die via dit clandestiene netwerk werden verstuurd.
Via deze weg kon de politie ruim anderhalf jaar meelezen, waardoor maar liefst 27 miljoen berichten konden worden onderschept.
Aan de hand van deze informatie konden heel wat criminele netwerken in kaart worden gebracht en konden tal van misdrijven (waaronder meerdere moorden) worden voorkomen.
Begin juni besloot men uit de anonimiteit te treden. Bij een grootschalige internationale politieactie werden meer dan 700 huiszoekingen uitgevoerd verspreid over 16 landen, wat leed tot de arrestatie van 800 verdachten.
Resultaat van dit alles: tonnen drugs, een arsenaal aan vuurwapens en zo’n dikke 40 miljoen aan misdaadgeld.
Slimme tactiek of toch brug te ver?
Ons land maakte geen deel uit van deze grootschalige operatie.
De reden hiertoe kan onder meer worden gevonden in ons Belgisch Strafrecht: het verbod van politionele provocatie.
Artikel 30 van de Voorafgaande Titel van het Wetboek van Strafvordering stelt als volgt:
“Provocatie van misdrijven is verboden.
Er is provocatie wanneer in hoofde van de dader het voornemen om een misdrijf te plegen rechtstreeks is ontstaan of versterkt, of is bevestigd terwijl hij dit wilde beëindigen, door de tussenkomst van een politieambtenaar, van een derde handelend op het uitdrukkelijk verzoek van deze ambtenaar of van een burgerinfiltrant in het kader van een burgerinfiltratie.
In geval van provocatie is de strafvordering onontvankelijk wat deze feiten betreft.”
De verkoop van cryptofoons lijkt alvast in dit straatje te passen.
Hoewel België niet deelnam aan deze operatie, zou er wel sprake zijn van informatie-uitwisseling.
Het daadwerkelijk gebruik van deze informatie zal ongetwijfeld leiden tot zware juridische discussies, nu kan worden gesteld dat het bewijs naar Belgisch recht op onrechtmatige wijze werd verkregen.
De wetgever is zeer duidelijk in dit geval: politionele provocatie leidt tot de onontvankelijkheid van de strafvordering.
Tot slot dient volgende vraag te worden gesteld: indien men het bedrijf SKY bestempelt als criminele organisatie omdat ze cryptofoons en de hierbij horende technologie op de markt brengen, geldt hetzelfde dan niet voor de overheid en politiediensten?
Hoe ‘spannend’ en onwaarschijnlijk het ANØM verhaal ook lijken mag, de juridische discussies die hierop volgen zullen minstens even omvangrijk zijn.
Één ding is zeker: de rechten van verdediging dienen nog steeds te primeren op de ondernemingszin van de FBI.
To be continued..
Relevante artikels:
https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20210607_97336391
https://www.gva.be/cnt/dmf20210607_97410196
https://radio1.be/fbi-lokt-criminelen-de-val-met-cryptofoons-op-het-randje-van-het-toelaatbare
